ORGAN BAĞIŞI CAİZ Mİ?
Organ naklinin İslâmî açıdan caiz olup olmadığı konusunda uzun zamandır yapmakta olduğum araştırma sonucunda, konu hakkında verilen fetvaların hep kaçamak cevaplar içerdiğini müşahede ettim. Şöyle ki; gerek dinle ilgili başkanlığın ve gerekse İslâmî fetva noktasında bulunan kimselerin cevapları, "Ölümden sonra organ naklinin caiz olduğu" yönündeydi. Ancak hiç kimse ölümü tanımlama noktasında fikir beyan etmeye yaklaşmıyordu.
Tıbbî
açıdan, kalbin durması, beyin sapının ölümü ve beyin kabuğunun ölümü hadiselerinin
tümü, ölüm olarak kabul edilmekteydi. Ancak bu olaylardan, yani kalbin durması,
beyin sapının ölümü ve beyin kabuğunun ölümü hadiselerinden hangileri İslâmî
açıdan ölüm kabul edilmeliydi? Zira bu olaylardan her birinin tıbbî yönden
farklı durumları mevcuttu.
Organın
alınabilme süresiyle ilgili olarak bu üç durumun her biri farklılık arz ediyor
ve farklı zamanlarda organ alınabiliyordu. Öyle ki İslâmî açıdan kesin olarak
ölüm kabul edilen kalbin durması hadisesinde organ alınabilme süresi o kadar kısa
oluyordu ki, kalp durduktan sonra organ alınabilmesi, tıbbî açıdan neredeyse
imkansızdı. Bu durumda tıp, konuyu yalnızca beyin ölümüne bağlayarak işlem
yapmakta ve beyin ölümü için de yalnızca "ölüm" tabirini
kullanmaktaydı. Diğer bir deyişle tıbben bir bedenden organ alınabilmesi için o
bedenin kalbinin çalışmakta olması şarttı. Tıp uzmanları ile yaptığım
görüşmelerde de bu durumu doğruladılar ve organ alınırken bedenin kalbinin
çalışmaya devam etmekte olduğunu ifade ettiler.
Böyle
bir durumda organ naklinin dinen caiz olup olmadığını açıklayabilmek için,
öncelikle dini açıdan ölümün tanımlanmasının şart olduğu açıktır. Kur'an-ı
Kerim'in bazı yerlerinde (Örnek: En'am Suresi 60. ve Zümer Suresi 42. ayetler)
uyku için dahi ölüm tabiri kullanılmaktadır. Ancak gerek ayet ve gerekse
hadislerde beyin ölümü konusunda hiç bir ibare mevcut değildir. Fakat tabiki bu
durum, İslâmî açıdan ölümün tanımlanmasının imkânsız olduğu anlamına gelmez.
İcmâ-i Ümmet noktasında bile olsa, İslâmî açıdan ölümün tanımlanması, gerek ve
şarttır. Bu tanımlama sonrasında organ naklinin caiz olup olmadığı zaten açıkça
anlaşılmış olacaktır.
Burada
belirttiğim araştırmalarım sonucunda, konunun İslâmî açıdan netlik kazanmamış
olması sebebiyle, uzun yıllar önce yapmış olduğum, tüm organlarımın bağışını
iptal ettim.
Bu
itibarla, ilgili kurum, kuruluş ve kişilerden talebimiz, İslâmî açıdan
"Ölüm"ü net olarak tanımlamaları ve özellikle tıbbın uygulamakta
olduğu organ nakli yönteminin, İslâmî açıdan caiz olup olmadığı konusunda fetva
vermeleridir.